aFRR (automatic Frequency Restoration Reserve) to jeden z mechanizmów rezerwy wtórnej w systemie elektroenergetycznym, używany do automatycznego przywracania równowagi pomiędzy wytwarzaniem a zużyciem energii elektrycznej oraz utrzymania częstotliwości systemowej na poziomie zbliżonym do wartości nominalnej (zwykle 50 Hz w Europie).
Kluczowe cechy aFRR:
Cel działania:
- Stabilizacja częstotliwości w systemie elektroenergetycznym w sposób automatyczny.
- Umożliwienie operatorowi systemu przesyłowego (np. Polskim Sieciom Elektroenergetycznym) przywrócenia równowagi po wystąpieniu zakłóceń w sieci.
Automatyzacja:
- Działanie aFRR odbywa się w pełni automatycznie, na podstawie sygnałów wysyłanych przez system sterowania (AGC – Automatic Generation Control).
- Zmiany mocy w jednostkach wytwórczych lub odbiorczych dostarczających aFRR są wprowadzane dynamicznie i w krótkim czasie.
Zakres czasowy:
- aFRR działa w zakresie od kilkunastu sekund do kilku minut, przywracając częstotliwość systemową do poziomu nominalnego.
- Działa szybciej niż rezerwy mFRR (manualne) i w dłuższym horyzoncie czasowym niż FCR (rezerwa pierwotna).
Dostawcy aFRR:
- Elektrownie konwencjonalne, które mogą elastycznie zmieniać swoją produkcję.
- Jednostki OZE z możliwością kontrolowania wytwarzania (np. farmy wiatrowe i słoneczne z systemami magazynowania energii).
- Magazyny energii i technologie Demand Side Response (DSR), które mogą zmniejszać zużycie lub dostarczać moc na potrzeby systemu.
Znaczenie dla systemu:
- Zapewnienie stabilności i niezawodności systemu elektroenergetycznego.
- Redukcja ryzyka wystąpienia przerw w dostawach energii w wyniku zakłóceń.
- Umożliwienie większej integracji odnawialnych źródeł energii poprzez kompensację ich niestabilnej produkcji.
Różnica pomiędzy aFRR, FCR i mFRR:
- FCR (Frequency Containment Reserve): Działa w czasie rzeczywistym (milisekundy-sekundy) i ma za zadanie zatrzymać spadek lub wzrost częstotliwości w momencie zakłócenia.
- aFRR: Automatyczna rezerwa przywracająca równowagę po kilku sekundach i działająca przez kilka minut.
- mFRR (manual Frequency Restoration Reserve): Manualna rezerwa aktywowana przez operatora w przypadku większych lub długotrwałych zakłóceń, które wymagają dodatkowego wsparcia.
W Polsce dostarczaniem i zarządzaniem aFRR zajmuje się operator systemu przesyłowego (PSE), który koordynuje współpracę z uczestnikami rynku energii i gwarantuje bezpieczeństwo systemu elektroenergetycznego.
