Dostawca usług bilansujących (DUB) to podmiot działający na rynku energii elektrycznej, którego zadaniem jest wsparcie Operatora Systemu Przesyłowego (OSP) w utrzymaniu bilansu mocy w systemie elektroenergetycznym. Osiąga to poprzez świadczenie usług bilansujących, takich jak dostarczanie dodatkowej mocy w sytuacjach niedoboru energii lub zmniejszanie poboru w sytuacjach nadwyżki.
Główne zadania DUB
- Utrzymanie bilansu mocy - zapewnianie równowagi między zapotrzebowaniem na energię elektryczną a jej dostępnością w systemie w czasie rzeczywistym.
- Reakcja na odchylenia - korekcja odchyleń od planowanych wartości, aby zminimalizować zakłócenia w pracy systemu elektroenergetycznego.
- Dostarczanie usług elastyczności - gotowość do szybkiej zmiany generacji lub zapotrzebowania, w odpowiedzi na potrzeby systemu zgłaszane przez OSP.
Rodzaje usług bilansujących
- Regulacja pierwotna częstotliwości (FCR) - automatyczna reakcja jednostek wytwórczych na zmiany częstotliwości w sieci, realizowana w czasie poniżej 30 sekund.
- Regulacja wtórna częstotliwości i wymiany mocy (aFRR) - dynamiczne dostosowywanie generacji lub zużycia mocy do zmian zapotrzebowania, realizowane w skali minut.
- Regulacja trójna (mFRR) - usługi świadczone na żądanie OSP w celu uzupełnienia lub rezerwy w sytuacjach wyjątkowych.
- Rezerwy mocy (RR) - utrzymywanie dodatkowej dostępności mocy przez DUB w ramach podpisanych umów z OSP, na wypadek sytuacji kryzysowych.
Podmioty pełniące rolę DUB
- Producenci energii elektrycznej - elektrownie konwencjonalne, OZE czy elektrociepłownie zdolne do regulacji mocy.
- Odbiorcy przemysłowi - mogą świadczyć usługi bilansujące poprzez redukcję lub przesunięcie swojego zapotrzebowania na energię.
- Agregatorzy - pośrednicy, którzy zarządzają grupą mniejszych jednostek wytwórczych lub odbiorczych, łącząc ich moce do świadczenia usług bilansujących.
- Magazyny energii - mogą odgrywać ważną rolę w szybkim uzupełnianiu braków mocy lub magazynowaniu nadwyżek.
Korzyści wynikające z działalności DUB
Dla systemu elektroenergetycznego - zwiększona stabilność i bezpieczeństwo dostaw energii. Możliwość lepszej integracji odnawialnych źródeł energii dzięki elastyczności DUB.
Dla DUB - możliwość uzyskania dodatkowych przychodów z usług bilansujących. Budowanie pozycji rynkowej na dynamicznie rozwijającym się rynku usług systemowych.
Dla środowiska - optymalizacja pracy systemu zmniejsza potrzebę uruchamiania awaryjnych źródeł energii opartych na paliwach kopalnych.
Wyzwania dla Dostawców Usług Bilansujących
- Technologiczne - rozwój infrastruktury, w tym systemów sterowania i komunikacji w czasie rzeczywistym.
- Regulacyjne - spełnianie wymagań stawianych przez Operatora Systemu Przesyłowego i przepisy krajowe oraz unijne.
- Ekonomiczne - zapewnienie opłacalności świadczenia usług w warunkach zmieniającego się rynku energii.
Przyszłość DUB
Rola dostawców usług bilansujących będzie rosła wraz ze wzrostem udziału niestabilnych odnawialnych źródeł energii i rozwojem technologii magazynowania. Wprowadzanie elastycznych rozwiązań i współpraca między różnymi podmiotami na rynku energii stają się kluczowe dla zapewnienia niezawodnego i efektywnego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.
